Μουσείο Μιστρά

Το μουσείο του Μιστρά στεγάζεται στο συγκρότημα του μητροπολιτικού μεγάρου, στη δυτική πλευρά της αυλής του Αγίου Δημητρίου, της Μητρόπολης του Μιστρά. Μια επιγραφή που σώζεται στον εξώστη, αριστερά από την πόρτα του μουσείου, μας πληροφορεί ότι το κτίριο αυτό κατασκευάστηκε από το μητροπολίτη Ανανία Λαμπάρδη το 1754. Στους δύο ορόφους του μουσείου στεγάζονται γλυπτά, αρχιτεκτονικά μέλη, τοιχογραφίες, φορητές εικόνες και άλλα ευρήματα, που χρονολογούνται από τα παλαιοχριστιανικά έως και τα μεταβυζαντινά χρόνια. Από τα γλυπτά της έκθεσης, τα περισσότερα προέρχονται από ανασκαφές σε εκκλησίες του Μιστρά, αλλά υπάρχουν και κάποια από τη Σπάρτη. Οι εκκλησίες της Σπάρτης πρόσφεραν άφθονο οικοδομικό υλικό στους κατοίκους του Μιστρά, ιδιαίτερα στη διάρκεια του 13ου και 14ου αι., όταν, υπό το φόβο των εχθρικών επιδρομών, η ανοχύρωτη πεδιάδα της Σπάρτης εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοί της, μετοίκησαν στην οχυρωμένη πόλη του Μιστρά. Ανάμεσα στα θωράκια, στα κιονόκρανα και στα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη που εκτίθενται, αξίζει να προσέξετε δύο επιστύλια τέμπλου από το ναό της Παντάνασσας. Το ένα φέρει εντυπωσιακή ανάγλυφη διακόσμηση από φυτικά κοσμήματα, ενώ το δεύτερο ανάγλυφη απεικόνιση αετού που κρατά ευαγγέλιο, παράσταση που συμβολίζει τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Δύο από τα θωράκια που εκτίθενται εδώ σώζουν τα μονογράμματα της βυζαντινής οικογένειας των Καντακουζηνών, που ήταν δεσπότες του Μιστρά από το 1348 έως το 1384. Θα δείτε, επίσης, θραύσματα από μαρμάρινα προσκυνητάρια και αναλόγια όπου τοποθετείται το Άγιο Ευαγγέλιο. Αξίζει να προσέξετε το προσκυνητάριο που σώζεται ολόκληρο και φέρει ανάγλυφη και εγχάρακτη παράσταση του Χριστού ένθρονου. Πρόκειται για έργο λαϊκού τεχνίτη και εκπροσωπεί την ντόπια τέχνη του 14ου και 15ου αι. Από τη Σπάρτη προέρχεται η μαρμάρινη στρογγυλή πλάκα με παράσταση αετού που κατασπαράζει λαγό και χρονολογείται από τον 11ο ή 12ο αι. Οι τοιχογραφίες και οι φορητές εικόνες θα σας δώσουν μια εικόνα της βυζαντινής ζωγραφικής, ενώ τα έργα μικροτεχνίας και τα είδη καθημερινής χρήσης είναι αψευδείς μάρτυρες του πλούτου των αρχόντων του Μιστρά. Οι τοιχογραφίες, που σώζονται σε σπαράγματα, προέρχονται από παρεκκλήσια του Μυστρά. Ανάμεσά τους θα δείτε μια κεφαλή Παναγίας και μια κεφαλή αποστόλου από το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, την κεφαλή του Προφήτη Ηλία και την προτομή του Αποστόλου Πέτρου από το παρεκκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου, που χρονολογούνται από τον 14ο αι. Από τις φορητές εικόνες της συλλογής, αξίζει να προσέξετε την εικόνα του ένθρονου Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου, έργο του Κρητικού ζωγράφου Θεόδωρου Πουλάκη, καθώς και την εικόνα του ζωγράφου Βίκτωρος που παριστάνει το Χριστό και τους αποστόλους. Σε μια προθήκη εκτίθεται η συλλογή έργων μικροτεχνίας, που περιλαμβάνει βυζαντινά και ενετικά νομίσματα, δαχτυλίδια, πόρπες, περόνες και χάλκινα αντικείμενα. Την προσοχή σας αξίζει ένα χάλκινο θυμιατήρι του 14ου-15ου αι., με σφαιρικό σώμα και πλατιά λαβή, που φέρει φυτική διακόσμηση. Το πιο εντυπωσιακό έκθεμα της συλλογής, όμως, είναι τα τμήματα μεταξωτού φορέματος και η πλεξούδα μαλλιών που βρέθηκαν σε ταφή και εκτίθενται σε χωριστή προθήκη. Πιθανόν ανήκουν σε μία από τις αρχόντισσες του Μιστρά, αφού ο τάφος της βρέθηκε στη βόρεια στοά του ναού της Αγίας Σοφίας. Στον ίδιο χώρο, τέλος, θα δείτε δείγματα κεραμικής των βυζαντινών χρόνων, με τη χαρακτηριστική πράσινη και κίτρινη εφυάλωση και τα χαραγμένα διακοσμητικά θέματα. Στα πλαίσια της περιοδικής έκθεσης «Ώρες Βυζαντίου», η συλλογή του μουσείου αναδιοργανώθηκε με βάση τρεις θεματικούς άξονες: την αμφίεση των κατοίκων του Μιστρά, τις δυτικές επιδράσεις στην καλλιτεχνική παραγωγή και τη δράση σημαντικών προσώπων που έζησαν στο Μιστρά. Προσκυνητάριο (15ος αι.), με παράσταση του ένθρονου Χριστού (Μουσείο Μιστρά). Εξωτερική άποψη του Μουσείου Μιστρά.